Data publikacji: 2021-10-21
Lepkość kinematyczna to podstawowy parametr opisujący oleje do amortyzatorów motocyklowych. Na wstępie warto zaznaczyć, że termin “lepkość” (właściwość charakteryzująca opór wewnętrzny płynu przed płynięciem; inaczej — tarcie wewnętrzne) jest bardzo często mylony z terminem “gęstość” (opisującym stosunek masy substancji — w naszym przypadku oleju — do zajmowanej przez nią objętości). Te dwa terminy stosowane naprzemiennie prowadzą do wielu nieścisłości, co zazwyczaj kończy się źle dobranym olejem.
Sprawdź Nasze pozostałe poradniki:
Jaki olej do amortyzatorów motocyklowych wybrać?
Zawieszenie ma istotny wpływ na komfort podróżowania, bezpieczeństwo na drodze i przyjemność z jazdy jednośladem, nie warto więc bagatelizować tematu olejów do amortyzatorów motocyklowych.
Z tego poradnika dowiesz się, jak wybrać odpowiedni olej do swojego motocykla — przedstawimy nie tylko jego cechy i właściwości, ale także opowiemy o klasyfikacjach, rodzajach i niuansach, przez które wielu motocyklistów ma problem z wyborem odpowiedniego oleju do zawieszenia.
Rola oleju w zawieszeniu motocyklowym — nie tylko smarowanie
Olej w zawieszeniu motocyklowym spełnia kilka ważnych funkcji, bez których bezpieczna i komfortowa jazda na jednośladzie byłaby niemożliwa. Nie tylko zapewnia odpowiednie smarowanie, chłodzenie obciążonych elementów amortyzatora i usuwa zanieczyszczenia powstałe podczas tarcia, ale także zajmuje się tłumieniem dobicia i odbicia zawieszenia — co ma szczególne znaczenie dla panowania nad motocyklem, a co za tym idzie bezpiecznym poruszaniem się po drogach. Mając to na uwadze, nie powinieneś lekceważyć stanu oleju w amortyzatorach, który zużywa się tak samo, jak inne płyny eksploatacyjne w twoim motocyklu. Wysoka temperatura, woda i zanieczyszczenia dostająca się przez uszczelniacze oraz opiłki metali z elementów ruchomych amortyzatorów — oto powody, dla których warto wymienić olej co najmniej raz na 2 lata lub po przejechaniu 20 — 30 tysięcy kilometrów (w zależności od wskazań producenta).
Właściwości oleju do amortyzatorów motocyklowych — poznaj je przed zakupem
Olej do amortyzatorów motocyklowych opisuje wiele parametrów, cech i właściwości. Jeśli chcesz wybrać optymalny produkt do zawieszenia w twoim motocyklu, powinieneś być z nimi zaznajomiony. Nawet powierzchowna wiedza na ich temat pozwoli ci wyselekcjonować olej, który dobrze spełni swoje zadanie, zapewniając ci bezpieczeństwo i komfort jazdy. Oczywiście — w razie pytań i wątpliwości — zawsze możesz skontaktować się z naszymi konsultantami pod numerem 800 055 666 (infolinia dostępna w godzinach 8:00-18:00) lub poprosić o radę personel sklepów stacjonarnych I’M Inter Motors.
Lepkość kinematyczna to podstawowy parametr opisujący oleje do amortyzatorów motocyklowych. Na wstępie warto zaznaczyć, że termin “lepkość” (właściwość charakteryzująca opór wewnętrzny płynu przed płynięciem; inaczej — tarcie wewnętrzne) jest bardzo często mylony z terminem “gęstość” (opisującym stosunek masy substancji — w naszym przypadku oleju — do zajmowanej przez nią objętości). Te dwa terminy stosowane naprzemiennie prowadzą do wielu nieścisłości, co zazwyczaj kończy się źle dobranym olejem.
Lepkość kinematyczną oleju do amortyzatorów motocyklowych opisuje współczynnik lepkości kinematycznej, wyrażany w jednostkach cSt (1 cSt = 1 cm²/s). Tak jak wcześniej wspominaliśmy, lepkość nazywana jest inaczej tarciem wewnętrznym — im wyższy współczynnik lepkości kinematycznej, tym mniejsze tarcie będzie zachodziło między elementami amortyzatora. Oleje o wyższym współczynniku mają lepsze zdolności do utrzymywania filmu olejowego, co nie oznacza, że powinieneś wybrać olej o jak najwyższym współczynniku. Warto kierować się zaleceniami producenta, ponieważ olej o zbyt dużej lub zbyt małej lepkości — w odniesieniu do wartości nominalnej przewidzianej dla danego amortyzatora — prowadzi do nieprawidłowej pracy, gorszego smarowania lub “topornego” działania zawieszenia.
Co ważne, producenci podają wartość cSt dla dwóch temperatur — 40 i 100 stopni Celsjusza. To bardzo istotny parametr, ponieważ im mniejsze zmiany lepkości kinematycznej zachodzą w oleju, tym lepiej. Różnicę pomiędzy lepkością opisuje wskaźnik lepkości (eng. viscosity index), opisywany skrótem VI — warto wybierać oleje z jak najwyższym wskaźnikiem lepkości, ponieważ to one zachowują lepsze właściwości smarne podczas zmiany temperatury cieczy.
Podsumowując — właściwości oleju do amortyzatorów motocyklowych opisują współczynnik lepkości kinematycznej (cSt) i wskaźnik lepkości (eng. viscosity index).
Klasyfikacje SAE i ISO — o co w nich chodzi?
Klasyfikacja SAE (eng. The Society of Automotive Engineers) powstała z myślą o ułatwieniu motocyklistom wyboru odpowiedniego oleju do jednośladu, wprowadzając do świata przemysłu petrochemicznego szereg ujednoliconych oznaczeń wstępnego podziału pod kątem m.in. lepkości kinematycznej. Nie jest ona jednak rozwiązaniem idealnym — oleje posiadające te same oznaczenie zgodnie z klasyfikacją SAE mogą różnić się właściwościami. Wynika to m.in. z faktu, że olej nie posiada stałego współczynnika lepkości kinematycznej — zmienia się on wraz ze zmianą temperatury cieczy (wspomniany wcześniej wskaźnik lepkości). Dlatego znacznie lepszym standardem klasyfikacji olejów jest ISO (eng. International Organization for Standardization; skrót pochodzi od greckiego słowa isos, czyli równy), który uwzględnia współczynnik lepkości kinematycznej dla różnych temperatur. Parametry olejów sklasyfikowanych zgodnie z ISO podawane są dla trzech temperatur — 40 i 100 stopni Celsjusza (najczęściej spotykane wartości) oraz dla temperatur ujemnych np. -5 stopni Celsjusza. Dopiero taka klasyfikacja pozwala na określenie wskaźnika lepkości, co stawia normę ISO wysoko nad klasyfikacją SAE.
Odpowiednio dobrany olej — mocny fundament prawidłowej pracy zawieszenia
W 99,9% przypadków olej powinieneś wybrać zgodnie z zaleceniami — producenta motocykla lub samego zawieszenia. Tylko wtedy możesz mieć pewność, że amortyzator będzie działał tak, jak zaplanowali to konstruktorzy. Ta 0,1% to motocykle przeznaczone do jazdy ekstremalnej (np. do stuntu lub FMX) oraz torowej. W przypadku takich maszyn to mechanik zespołu — dysponujący dużą wiedzą i doświadczeniem — dobiera olej pod szereg zmiennych, mając na celu poprawienie wyników zawodnika. Warto zaznaczyć, że podczas stosowania oleju o innej lepkości w zawieszeniu dokonuje się zmian mechanicznych (m.in. zaworków i sprężyn), więc łatwo wydedukować, że zastosowanie go w oryginalnym amortyzatorze przynosi więcej problemów niż korzyści. Tak więc, jeśli jeździsz motocyklem po drogach publicznych i po prostu oczekujesz prawidłowej pracy zawieszenia, koniecznie stosuj się do zaleceń producenta.
Wybierając olej do przedniego zawieszenia, w pierwszej kolejności kieruj się współczynnikiem lepkości kinematycznej dla temperatury 40 stopni Celsjusza (oznaczonej jako cSt@40ºC), zaś do tylnego zawieszenia — 100 stopni Celsjusza (oznaczenie cSt@100ºC). Ta różnica wynika z tego, że tylne amortyzatory osiągają o wiele wyższe temperatury niż przednie. W obu przypadkach pamiętaj o wskaźniku lepkości, czyli różnicy współczynnika pomiędzy dwoma skrajnymi temperaturami w tabeli danych (oznaczenie VI). W specyfikacji olejów do amortyzatorów motocyklowych będziesz mógł spotkać się jeszcze z dwoma oznaczeniami — VTC (eng. Viscosity/Temperature Coefficient) oznaczające współczynnik lepkości do temperatury oraz VT (oznaczający stosunek cSt@40ºC do cSt@100ºC; nie mylić ze wskaźnikiem lepkości, czyli różnicą pomiędzy tymi dwoma wartościami).
Oleje mineralne, półsyntetyczne i syntetyczne — który wybrać?
Wiesz już jakie właściwości mają oleje do amortyzatorów motocyklowych i jakimi parametrami kierować się podczas wyboru optymalnego produktu. Pozostaje jednak pytanie — Wybrać olej mineralny, półsyntetyczny czy syntetyczny? Te trzy typy olejów dzieli wiele (m.in. proces produkcji, baza olejowa i dodatki uszlachetniające), ale to cena jest główną różnicą dla finalnego konsumenta. Oleje syntetyczne — uważane za najwyższej jakości — są zazwyczaj droższe od mineralnych i półsyntetycznych (będących mieszanką dwóch pozostałych). Na pytanie “Jaki rodzaj oleju wybrać?” nie ma zatem jednoznacznej odpowiedzi, ponieważ wszystko zależy od budżetu, zalecanych parametrów i producenta — to właśnie on odpowiada za finalną jakość produktu.
Specjaliści od olejów motocyklowych — producenci, którym możesz zaufać
Ostatnim kryterium podczas wyboru oleju do amortyzatorów jest producent. Jeśli jeździsz na motocyklu od dłuższego czasu, pewnie masz już swoją ulubioną markę i — często nawet nieświadomie — sięgasz po jej produkty podczas napraw i serwisu jednośladu. Warto jednak od czasu do czasu odświeżyć swoją wiedzę o produktach renomowanych marek, takich jak Motul, Castrol, Silkolene, Elf czy Liqui Moly, aby być na bieżąco ze stosowanymi przez nich rozwiązaniami. Producenci często dodają do swoich olejów składniki mające na celu np. zmniejszenie pienienia, wydłużenie żywotności czy zmniejszenie tarcia i zapewnienie lepszego filmu olejowego — polecamy prześledzić właściwości produktów kilku producentów, aby wybrać optymalny olej do zawieszenia w twoim motocyklu.
Pigułka wiedzy o olejach do amortyzatorów motocyklowych
Jak sam widzisz, na temat olejów do amortyzatorów motocyklowych składa się wiele specjalistycznych terminów, trochę fizyki i chemii oraz dwie klasyfikacje, z czego jedna (SAE) może łatwo wprowadzić w błąd podczas wyboru odpowiedniego produktu. Aby nieco usystematyzować wiedzę zawartą w tym poradniku, przygotowaliśmy kilka zwięzłych informacji o olejach, do których możesz wracać w razie wątpliwości.
- Olej w zawieszeniu motocyklowym warto wymienić raz na 2 lata lub co 20 — 30 tysięcy kilometrów (w przypadku normalnego użytkowania jednośladu). Jeśli widzisz wyciek oleju, koniecznie zweryfikuj stan uszczelniaczy i poziom oleju w amortyzatorach.
- Właściwości oleju do amortyzatorów opisują współczynnik lepkości kinematycznej i wskaźnik lepkości — to nimi kieruj się w pierwszej kolejności podczas wyboru oleju do swojego motocykla.
- Oleje klasyfikuje się według dwóch norm — SAE i ISO (warto kierować się tą drugą, jest bardziej precyzyjna).
- Stosuj oleje o identycznych parametrach, co wskazania producenta/olej oryginalnie stosowany w zawieszeniu danego modelu motocykla.
- Oleje dzieli się na 3 grupy — mineralne, półsyntetyczne i syntetyczne.
- Wybieraj oleje renomowanych producentów, takich jak Castrol, Liqui Moly, Silkolene, Elf i Motul.
